Lichaamstaal is de manier waarop je met je lichaam communiceert, zonder woorden. Het omvat je houding, gezichtsuitdrukking, gebaren, oogcontact, spierspanning en zelfs de manier waarop je beweegt of zit. Het is een krachtige vorm van non-verbale communicatie – vaak zegt je lichaam méér dan je woorden doen.
In gesprekken (zeker binnen teams) is lichaamstaal cruciaal. Je kunt met je mond zeggen dat je ergens blij mee bent, maar als je armen over elkaar zitten, je schouders hangen en je blik naar beneden gaat, voelt niemand dat enthousiasme echt.
Waarom is lichaamstaal belangrijk?
Lichaamstaal bepaalt voor een groot deel hoe je overkomt. Sterker nog: uit onderzoek blijkt dat slechts een klein deel van je boodschap wordt bepaald door de woorden die je gebruikt – het grootste gedeelte zit in je toon en je lichaamshouding.
Goede, open lichaamstaal zorgt voor:
- Meer verbinding
- Duidelijkheid en congruentie
- Veiligheid in gesprekken
- Beter leiderschap en samenwerking
In teams helpt het om lichaamstaal bewust in te zetten én te observeren. Want vaak voel je aan iemands lichaamshouding al of er iets speelt – ook al worden daar geen woorden aan gegeven.
Hoe ziet open en gesloten lichaamstaal eruit?
Open lichaamstaal:
- Oogcontact maken
- Ontspannen schouders
- Handen open of zichtbaar
- Licht naar voren geleund
- Neutrale tot vriendelijke gezichtsuitdrukking
Gesloten lichaamstaal:
- Armen over elkaar
- Afgewende blik
- Schouders opgetrokken
- Strakke kaak of frons
- Lichaam naar achteren of van gesprekspartner af
Let op: lichaamstaal is cultureel én situationeel bepaald. Iemand met de armen over elkaar hoeft niet per se defensief te zijn – het kan ook gewoon comfortabel zijn. Context is alles.
Wat kun je met lichaamstaal in een team?
- Zelfbewustzijn
Hoe kom jij binnen? Wat straal jij uit? Ben je uitnodigend of gesloten? - Observeren zonder te oordelen
Wat zie je bij anderen? Verandert de lichaamstaal tijdens een gesprek? Wat zegt dat? - Afstemmen
Pas je eigen houding aan op wat nodig is: meer rust? Meer energie? Meer openheid? - Benoemen van signalen
“Ik zie dat je wegkijkt, wil je iets zeggen?” of “Je lijkt gespannen, klopt dat?” - Verbinding versterken
Door open, congruent en ontspannen lichaamstaal voelen mensen zich veiliger en meer gehoord.
Valkuilen en misverstanden
- Te veel focussen op lichaamstaal kan onnatuurlijk aanvoelen
- Te snel conclusies trekken: “Hij kijkt weg, dus hij liegt” is te kort door de bocht
- Je eigen signalen niet doorhebben terwijl je wel een boodschap probeert over te brengen
Tot slot
Lichaamstaal is een stille kracht in elke ontmoeting. Je lichaam communiceert altijd – ook als je niets zegt. Bewustwording van je houding, gebaren en gezichtsuitdrukking helpt je om congruent, krachtig én verbindend over te komen.
In teams waarin mensen zich bewust zijn van lichaamstaal, ontstaan betere gesprekken, meer empathie en een fijnere samenwerking. Want wat niet gezegd wordt, vertelt vaak het meeste.
